Przebadano11-latków sprzed prawie stu lat. Wykryto zależność między inteligencją a starzeniem się mózgu
Badania naukowców z Edynburga dowodzą, że starzenie się różnych części ciała może różnić się od starzenia się samego mózgu. Wskazuje na to poziomu zdolności poznawczych z okresu dziecięcego. Swoją analizę szkoccy naukowcy przeprowadzili na podstawie danych z badań, które przeprowadzono w Szkocji w latach 30. i 40. ubiegłego wieku.
Badani 11-latkowie sprzed niemal stu lat
W latach 1932 i 1947 niemal każdy 11-latek w Szkocji przeszedł test inteligencji w ramach Scottish Mental Survey. Przez dziesięciolecia nikt się nie interesował uzyskanymi wówczas wynikami. Po latach sięgnął po nie prof. Ian Deary, a następnie jego spółpracownik Simon Cox. Ich wieloletnie badania zostały opublikowane w czasopiśmie Genomic Psychiatry. Naukowcy, współpracując wraz ze swoim zespołem zebrali mnóstwo informacji na temat tego, jak nasze umiejętności myślenia zmieniają się wraz z wiekiem oraz jak zachować zdrowy mózg przez całe życie.
Analizy wykazały ciekawy związek między zdolnościami poznawczymi tych samych osób badanych w okresie dziecięcym i później – jako seniorów.
„Szkocja jest jedynym krajem, który przebadał niemal całą populację pod kątem inteligencji i zrobił to dwukrotnie” – wyjaśnia profesor Deary. – „1 czerwca 1932 r. przebadano 87 498 dzieci urodzonych w 1921 r., a 4 czerwca 1947 r. przebadano 70 805 dzieci urodzonych w 1936 r.”
Zauważono, że wyższy poziom inteligencji w dzieciństwie oznaczał większy wskaźnik przeżywalności. Niemal połowa różnic w poziomie inteligencji badanych seniorów była zauważalna już w wieku, kiedy mieli po 11 lat. Może to oznaczać, że pewne cechy umysłowe pozostają stabilne przez całe życie, zaś osoby z wyższymi zdolnościami poznawczymi w dzieciństwie mają większe szanse na długowieczność.
Co decyduje o starzeniu się mózgu?
Jednym z najważniejszych wniosków jest różnorodność tempa starzenia się mózgu wśród seniorów – w tym wypadku osób będących w podobnych wieku (badaniu poddawano osoby od 79. do 92. roku życia, do tej pory ich stan zdrowia jest monitorowany).
„Utrata naszych umiejętności myślenia jest tym aspektem starości, którego najbardziej się obawiamy, a pogorszenie funkcji poznawczych – nawet u większości starszych osób, które nie mają demencji – niesie ze sobą wysokie koszty osobiste, społeczne i finansowe” – wyjaśnia dr Cox.
Badania wykazały, że różnice w zdolnościach poznawczych osób z okresu ich dzieciństwa mają duży wpływ na późniejsze życie. Chociaż naukowcy podkreślają, że tempo zmian kognitywnych zależy także od czynników środowiskowych, takich jak styl życia, istnieje szansa, że można je nieco zahamować. Badania potwierdziły również, że pogorszenie funkcji poznawczych związane z wiekiem jest z reguły nieco większe u osób palących, mniej sprawnych i zdrowych, ale też samotnych i wyizolowanych społecznie. U osób, które wciąż utrzymują aktywność fizyczną, pogorszenie funkcji poznawczych związane z wiekiem jest z reguły nieco mniejsze. Z kolei badania mózgu metodą rezonansu magnetycznego wykazały, że wraz z wiekiem mózgi ludzi stają się mniejsze (ponieważ zanikają komórki mózgowe), a niektóre obszary kory mózgowej stają się cieńsze.
Rozwiązaniem może być styl życia
„Przyglądając się, jak wyniki testów inteligencji od 11. roku życia były powiązane z długowiecznością i zdrowiem w całym okresie życia, mogliśmy dowiedzieć się, jak funkcje poznawcze w młodości były powiązane ze zdrowiem w późniejszym okresie życia” – wyjaśnia profesor Deary . „Jest to ważne ponieważ już wiadomo było, że wykształcenie i status społeczno-ekonomiczny były powiązane ze zdrowiem w całym okresie życia, a inteligencja jest powiązana z obydwoma tymi czynnikami. Naszym celem było rozłożenie na czynniki pierwsze wkładu inteligencji, wykształcenia i statusu społeczno-ekonomicznego i przełożenie tego na zdrowie, chorobę i przetrwanie w starszym wieku”.
Wyniki badań dowodzą, że na zdrowie mózgu w starszym wieku można wpłynąć zarówno poprzez regularną aktywność fizyczną, jak i umysłową, a także prowadzenie zdrowego stylu życia. Przekłada się to na ograniczenie ryzyka chorób naczyniowych (nadciśnienie, zbyt wysoki poziom cholesterolu, palenie papierosów, niedbanie o wskaźnik BMI) czy możliwość rozwijania umiejętności w nowych dziedzinach, takich jak nauka języka obcego czy gra na instrumencie. Styl życia ma ogromny potencjał, by wspierać sprawność umysłu na przestrzeni lat.
Źródło: The University of Edinburgh, Polsat News
Zobacz także:
Pierwsze objawy nerwicy. W ten sposób możesz ją rozpoznać
To nie słabość, to talent! Czego jeszcze nie wiedzą o sobie dyslektycy?
