Ta choroba zębów to plaga wśród polskich dzieci! Jej skutki mogą być groźne
Dane Narodowego Funduszu Zdrowia nie napawają optymizmem: próchnica występuje u niemal wszystkich dzieci między 6 a 7 rokiem życia i mierzy się z nią aż 90% polskich dwunastolatków. Z czego wynika tak słaby stan zębów naszych dzieci i dlaczego powinno nas to martwić?
W porównaniu z innymi krajami europejskimi stan zdrowia jamy ustnej polskich dzieci jest niepokojący. Według badań opublikowanych w 2016 roku frekwencja próchnicy wśród dzieci 6-letnich wynosiła w Polsce 86,9%, podczas gdy na Łotwie 55,4%, w Danii 25%, a we Francji 22,2%. Nowsze statystyki NFZ pokazują, że zachorowalność na próchnicę w kraju wzrasta.
Czym jest i jak powstaje próchnica?
Próchnica zębów to choroba infekcyjna tkanek zęba, która polega na ich odwapnieniu i rozpadzie. Próchnica powstaje w wyniku działania bakterii, które metabolizują cukry obecne w pożywieniu. Proces ten można opisać w kilku etapach:
- Nagromadzenie płytki nazębnej : na powierzchni zębów gromadzą się resztki jedzenia, ślina i bakterie, tworząc tzw. płytkę nazębną. Główne bakterie odpowiedzialne za próchnicę to Streptococcus mutans i Lactobacillus .
- Metabolizm cukrów przez bakterie : bakterie w płytce nazębnej rozkładają cukry na kwasy organiczne (np. kwas mlekowy).
- Demineralizacja szkliwa : kwasy obniżają pH w jamie ustnej, co prowadzi do rozpuszczania minerałów w szkliwie (głównie wapnia i fosforu). Kiedy szkliwo jest osłabione, bakterie wnikają głębiej, atakując zębinę i miazgę zęba.
-
Rozwój ubytku
: nieleczona demineralizacja prowadzi do powstania widocznego ubytku w zębie. W zaawansowanym stadium próchnica może powodować ból, stany zapalne i infekcje.
Przyczyny próchnicy
Główną przyczyną rozwoju próchnicy zarówno u dzieci, jak i u dorosłych, jest nieprawidłowa higiena jamy ustnej . Do odkładania płytki nazębnej dochodzi w sytuacji, gdy myjemy zęby zbyt rzadko albo niedokładnie.
Kolejnym czynnikiem wpływającym szkodliwie na szkliwo jest nieodpowiednia dieta bogata w cukry , będące główną pożywką dla bakterii. Częste jedzenie słodyczy i picie słodzonych napojów sprzyjają rozwojowi próchnicy. Niezdrowe dla zębów jest także podjadanie między posiłkami i zapominanie o płukaniu ust po jedzeniu.
Warto zaznaczyć, że próchnica jest chorobą zakaźną . Oznacza to, że może przenosić się z człowieka na człowieka ze śliną np. przy używaniu tych samych sztućców. Szczególnie narażone na próchnicę są osoby, które wydzielają za mało śliny, do czego może dojść podczas odwodnienia lub w wyniku przyjmowania niektórych leków. Czynnikiem zwiększającym ryzyko rozwoju choroby jest też niedobór fluoru.
Konsekwencje nieleczonej próchnicy u najmłodszych
Znaczny odsetek dzieci zmagających się z próchnicą to przede wszystkim wynik braku wiedzy dorosłych. Wśród wielu rodziców wciąż panuje przekonanie, że o mleczne zęby nie trzeba dbać, skoro i tak wypadną. Nic bardziej mylnego. Nieleczona próchnica wiąże się z przykrymi konsekwencjami.
Pierwszym problemem, którego wszyscy wolelibyśmy zaoszczędzić naszym dzieciom, jest dotkliwy ból zębów wywołany ubytkami. Nierzadko jest on wynikiem poważnej infekcji, która może przerodzić się w ropień; leczenie w takich przypadkach wymaga przedwczesnego wyrwania zęba, co utrudnia jedzenie i mówienie, może też skutkować rozwojem wady zgryzu . Infekcje zębów mogą przyczyniać się do rozwoju rozmaitych chorób serca, nerek oraz trzustki.
Nieleczona próchnica daje nieprzyjemne objawy jeszcze zanim pojawi się ból. Może być przyczyną nieświeżego oddechu , który utrudnia dzieciom kontakty towarzyskie, co przekłada się negatywnie na rozwój umiejętności społecznych malców.
Jak zapobiegać próchnicy u dzieci?
Najważniejsza jest konsekwencja w szczotkowaniu , które należy zacząć już od pierwszego ząbka – od razu dwa razy dziennie, rano i przed snem, używając odpowiedniej pasty z fluorem dla dzieci. Bardzo ważna dla rozwoju zdrowych, mocnych zębów jest fluoryzacja , dlatego należy skonsultować z dentystą dodatkowe zabiegi.
Gabinet stomatologa należy odwiedzać z dzieckiem minimum raz na 6 miesięcy – dzięki temu uda się szybko rozpoznać pierwsze objawy próchnicy i szybko rozpocząć leczenie. Pierwsza wizyta w gabinecie stomatologicznym powinna odbyć się jeszcze przed ukończeniem przez malucha 1. roku życia.
Szalenie istotna dla zdrowych zębów dziecka jest dieta . Powinna być bogata w błonnik i białko oraz niesłodzone produkty mleczne, będące źródłem wapnia i fosforu niezbędnych do odbudowy szkliwa. Warto ograniczyć lub całkowicie wyeliminować słodycze i zrezygnować ze słodzonych napojów , zwłaszcza gazowanych. Kwaśne produkty, w tym soki owocowe, należy podawać wyłącznie w trakcie posiłków, co umożliwi ślinie neutralizację kwasów i odbudowę szkliwa. Warto też zadbać o różnorodność konsystencji pokarmów, wprowadzając jedzenie wymagające gryzienia i żucia.
Próchnica powstaje w wyniku interakcji między bakteriami jamy ustnej, dietą bogatą w cukry i niedostateczną higieną. Regularna profilaktyka, w tym systematyczne szczotkowanie zębów i zdrowa dieta, odgrywa kluczową rolę w zapobieganiu tej chorobie.
Czytaj także:
Ząbkowanie niemowląt – rozpoczęcie, charakterystyczne objawy
U 15 proc. dzieci wykryto to zaburzenie. Rzecznik Praw Dziecka apeluje o badania
Ten problem u większości chłopców rozwiąże się sam. Nie trzeba interweniować
