Dzieci chorują na potęgę. Odpowiada za to RSV – jeden z najpowszechniejszych wirusów

Wirus RSV – czym jest?

Wirus RSV, wirus nabłonka oddechowego, to powszechny patogen, odpowiadający za wiele infekcji sezonowych zarówno u dzieci, jak i u dorosłych. Zakażeniu najczęściej ulegają przedszkolaki , jako że wirus roznosi się drogą kropelkową, a maluchy, po pierwsze, przebywają w dużych skupiskach ludzkich, a po drugie, często się przytulają, całują, kichają i kaszlą na siebie nawzajem, ponieważ nie potrafią jeszcze dbać o podstawowe zasady higieny.

Syncytialny wirus oddechowy, z angielskiego Respiratory Syncytial Virus (RSV) , należy do grupy wirusów wywołujących zakażenia dróg oddechowych człowieka (pneumowirusów). Jego nazwa pochodzi od specyficznego sposobu namnażania się w komórkach układu oddechowego. Polega ono na tym, że zakażone sąsiednie komórki zlewają się w duże struktury tzw. syncytia.

RSV po raz pierwszy został zidentyfikowany w 1956 roku. Od tego czasu wiemy, że jest jednym z najczęstszych patogenów, wywołujących infekcje u dzieci na całym świecie. Światowa Organizacja Zdrowia szacuje, że RSV odpowiada za ponad 60 proc. ostrych infekcji dróg oddechowych u małych dzieci na świecie.

Badania pokazują, że niemal każde dziecko do 2. roku życia – prawie 90 proc. – przynajmniej raz przechodzi infekcję RSV. Do 3. roku życia w ponad 70 proc. przypadków może dochodzić do reinfekcji, przy czym kolejne infekcje mają zwykle łagodniejszy przebieg. Pomimo że zakażenie RSV przebiega zwykle łagodnie, to tylko u 1 proc. dzieci ma ono charakter bezobjawowy.

Zakażenie wirusem RSV może przebiegać łagodnie, przypominając zwykłe przeziębienie , ale w wielu przypadkach – zwłaszcza u niemowląt urodzonych przedwcześnie , z niską masą urodzeniową lub z chorobami przewlekłymi, np. wadami serca czy dysplazją oskrzelowo-płucną – prowadzi do poważnych powikłań, takich jak zapalenie oskrzelików czy zapalenie płuc. Dla osób dorosłych zakażenie RSV zwykle jest mniej groźne, chociaż również może powodować komplikacje, szczególnie u osób starszych i z osłabionym układem odpornościowym.

Jak wygląda zakażenie wirusem RSV?

Zachorowania z powodu wirusa RSV mają charakter sezonowy (przynajmniej u nas w Polsce, czyli w klimacie umiarkowanym), czyli pojawiają się od jesieni do wiosny, a szczyt zakażeń występuje w styczniu i lutym. Do zakażenia dochodzi na drodze kropelkowej (kaszel, kichanie, nawet rozmowa z osobą chorą), przy czym wirus jest niezwykle zakaźny. Z przeprowadzonych badań wynika, że materiał genetyczny znajdowano nawet w odległości 7 m od pacjenta. Nic więc dziwnego, że to właśnie dzieci w wieku przedszkolnym są najbardziej narażone na zakażenia RSV. Może on być przekazywany za pośrednictwem przeróżnych przedmiotów, zabawek, klamek i oczywiście skóry rąk.

Źródłem zakażenia wirusem RSV może być zarówno osoba chora, jak i taka, która nie wykazuje żadnych objawów , co naturalnie zwiększa niebezpieczeństwo tego patogenu. Szacuje się, że jedna chora osoba może zarazić 3 kolejne. Warto także dodać, że okres wylęgania wirusa wynosi ok. 4-6 dni, ale mogą to być również 2 dni. Niestety zakażenie wirusem RSV nie daje odporności na przyszłość, natomiast, jak podano wyżej, starsze dzieci, które już raz chorowały na RSV, kolejne infekcje przechodzą łagodniej.

Infekcja wirusem RSV – objawy

Objawy zakażenia RSV mogą różnić się w zależności od wieku pacjenta. U niemowląt infekcja często rozpoczyna się od objawów przypominających przeziębienie, takich jak:

• katar, kichanie,
• kaszel, ból gardła ,
• pogorszenie apetytu,
• gorączka.

Jednak u małych dzieci może szybko dojść do pogorszenia stanu, z objawami duszności, świszczącego oddechu, a nawet bezdechów. Jednym z najcięższych powikłań, które może wymagać hospitalizacji i intensywnej opieki medycznej, jest zapalenie oskrzelików. Chodzi o to, że u tych najmniejszych dzieci, zwłaszcza wcześniaków z niewykształconym jeszcze układem oddechowym, RSV powoduje zmiany zapalne w płucach, uszkadza rzęski nabłonkowe. Rzęski natomiast odpowiadają za usuwanie śluzu, więc jeśli są uszkodzone, upośledzona zostaje drożność oskrzelików.

Innym powikłaniem infekcji wirusem RSV u dzieci jest ostre dziecięce zapalenie wątroby typu A.

Starsze dzieci zwykle przechodzą zakażenie RSV łagodniej . Objawy ograniczają się do:

• kaszlu,
• kataru,
• zapalenia spojówek (łzawienie oczu, zaczerwienienie)
• gorączki,
• ogólnego osłabienia.

Jednak nawet u starszych dzieci może dojść do powikłań, zwłaszcza jeśli mają inne schorzenia, takie jak astma, co może zaostrzyć objawy.

Dorośli, zwłaszcza ci z osłabionym układem odpornościowym lub starsi, mogą doświadczać cięższego przebiegu choroby. U dorosłych objawy przypominają zaawansowane przeziębienie lub grypę: kaszel, gorączka, ból gardła, ból mięśni i ogólne osłabienie. U osób starszych infekcja RSV może prowadzić do zapalenia płuc, co stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia.

Jak wygląda diagnostyka i RSV

Diagnostyka zakażenia wirusem RSV opiera się głównie na objawach klinicznych oraz testach laboratoryjnych. W przypadku podejrzenia zakażenia u niemowląt lub dzieci lekarz może zlecić szybkie testy antygenowe z próbek z nosa lub gardła. Podobny test można nawet samemu kupić w aptece i warto korzystać z tej możliwości, bo umożliwia doprecyzowanie sposobu leczenia pacjenta.

Zakażenie wirusem RSV – leczenie

Leczenie RSV jest głównie objawowe. U większości dzieci wystarczy nawadnianie, odpoczynek oraz obniżanie gorączki i łagodzenie kaszlu . Dziecko powinno zostać w domu i:

• przebywać w chłodnym pomieszczeniu – optymalna w tym kontekście temperatura w mieszkaniu to 18-20 st. C,
  
• mieć regularnie, według potrzeby, oczyszczany nos z zalegającej wydzieliny, w celu ułatwienia oddychania,
  
• inhalować się solą fizjologiczną , ewentualnie lekami przepisanymi przez lekarza,
  
• być uważnie obserwowane – jeżeli pojawią się dodatkowe, niepokojące objawy, jak np., ruch skrzydełek nosa podczas oddychania, wciąganie przestrzeni międzyżebrowych oraz dołków nad- i podobojczykowych, praca dodatkowych mięśni oddechowych, znacznie przyspieszony oddech – niezbędna jest dodatkowa konsultacja z lekarzem.

Generalnie, w typowych, czyli w miarę łagodnych i niepowikłanych przypadkach, infekcja wirusem RSV należy do zakażeń samoograniczających się.

W przypadku niemowląt i małych dzieci z cięższym przebiegiem konieczna może być hospitalizacja w celu zapewnienia odpowiedniej podaży tlenu oraz wsparcia w oddychaniu. Leki przeciwwirusowe, takie jak ribawiryna, są stosowane rzadko, głównie w wyjątkowych przypadkach, u dzieci z bardzo poważnym przebiegiem infekcji.

Dorośli, zwłaszcza osoby starsze, mogą wymagać podobnego leczenia objawowego, ale z większym naciskiem na monitorowanie powikłań, takich jak zapalenie płuc.

Szczepienia przeciwko RSV

Osoby w wieku 60 lat i starsze oraz niemowlęta (dzięki szczepieniu kobiety w ciąży) mają możliwość ochrony przed wirusem RSV w postaci szczepionki . Europejska Agencja Leków, jak podaje serwis szczepienia.pzh.gov.pl, dopuściła do obrotu dwie szczepionki:

• szczepionka Arexvy – do podawania osobom w wieku 60 lat i starszym w zapobieganiu chorobie dolnych dróg oddechowych wywołanej przez RSV. Szczepionka jest już dostępna  w rynku aptecznym w Polsce.
  
• szczepionka Abrysvo – przeznaczona dla dorosłych w wieku 60 lat i starszych oraz kobiet w 24.–36. tygodniu ciąży (jako profilaktyka zakażeń RSV u niemowląt). Szczepionka została dopuszczona do obrotu w EMA w procedurze przyspieszonej, ze względu na to, że zapobieganie zakażeniom RSV u dzieci leży w interesie zdrowia publicznego.

Źródła:

researchgate.net/profile/Edyta-Machura/publication
pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC7787583/
embopress.org/doi/full/10.15252/emmm.202115352
mp.pl
szczepienia.pzh.gov.pl

Zobacz także:

Matka wyczuła u syna ten zapach. Zabrała go do szpitala i uratowała mu życie

7 objawów autyzmu u niemowlaka. Po tym poznasz, że może być chory

Nie odstępujesz swojego dziecka na krok? Sprawdź, czy jesteś helikopterowym rodzicem