Naczyniak u niemowlaka – czy jest niebezpieczny?
Statystycznie naczyniaki najczęściej dotykają dzieci płci żeńskiej oraz rasy białej. Szacuje się, że naczyniak pojawia się u około 10 – 20 procent populacji. Naczyniaki krwionośne to technicznie rzecz biorąc łagodna forma nowotworu, wynikająca z przerostów mniejszych naczyń krwionośnych. Większość z nich ma charakter zewnętrzny, ale zdarzają się również naczyniaki na narządach – wątrobie lub trzustce.
Czym są naczyniaki?
Jak już wspomnieliśmy, to łagodna forma nowotworu powstająca w wyniku przerostu mniejszych naczyń krwionośnych. To najczęściej występująca forma nowotworowa u dzieci, której liczba przypadków maleje proporcjonalnie z wiekiem.
Budowa naczyniaka – skonstruowane są z komórek śródbłonka o wysokim wskaźniku mitotycznym, a także z elementów podścieliska, takich jak fibroblasty czy komórki tuczne. Ich cechą charakterystyczną jest gwałtowny wzrost w pierwszych 12 miesiącach życia dziecka, po którym następuje stopniowa regresja – ta kończy się pomiędzy 7 a 10 rokiem życia.
Naczyniaki dzielimy ze względu na fazy rozwoju, lokalizację oraz strukturę.
Fazy rozwoju:
faza proliferacji – trwa od 6 do 18 miesięcy, w jej trakcie naczyniak zwiększa masę,
faza inwolucji – komórki naczyniaka przestają się rozwijać i dochodzi do powolnego zaniku zmiany jaką jest naczyniak.
Lokalizacje
Nazewnictwo powiązane z lokalizacją naczyniaka jest ściśle przypisane do jego lokalizacji. Większość naczyniaków to naczyniaki zewnętrzne skórne, ale bardzo często można również spotkać naczyniaki wewnętrzne – głównie na wątrobie.
Struktury naczyniaków
naczyniak płaski – płaski i nieregularny kształt, nie wystaje poza linię skóry, znajdziemy go głównie na twarzy oraz szyi,
naczyniak jamisty – przybiera formę guza, rośnie wraz z dzieckiem, najczęściej występuje na twarzy lub owłosionej skórze głowy,
naczyniak gwiaździsty – niewielkie guzki zlokalizowane wzdłuż naczyń i tworzące kształt gwiaździsty, zwykle powstaje on na twarzy i tułowiu.
Objawy naczyniaków u niemowlaka
Naczyniaki kształtują się zazwyczaj w ciągu kilku pierwszych tygodni życia dziecka. Pierwszą zauważalna zmianą są niewielkie płaskie czerwone znamiona, które najczęściej pojawia się na twarzy, tylnej części szyi lub skórze głowy. Zazwyczaj naczyniaki występują pojedynczo, choć zdarza się również, że jest ich więcej. Taka sytuacja ma zazwyczaj miejsce, jeśli poród był po ciąży mnogiej. Podczas pierwszych 12 miesięcy życia dziecka znamię powinno przekształcić się w gąbczastą masę o średnicy nawet 7centymetrów. Po osiągnięciu tych rozmiarów naczyniak u niemowlęcia przechodzi w fazę spoczynku zanim zacznie powoli zanikać. Około 50% zmian samoistnie zniknie przed ukończeniem przez dziecko 5 roku życia, pozostałe w większości przed ukończeniem 10 roku życia. U dziecka, które miało naczyniaka, można często zaobserwować swoistą pamiątkę w postaci przebarwienia lub dodatkowego kawałka skóry w miejscu, gdzie znajdował się naczyniak.
Leczenie naczyniaków u niemowląt
Jak wspomnieliśmy wcześniej, większość naczyniaków zanika samoistnie do 10 roku życia osoby, która go posiada. Cechą naczyniaków jest również to, że w większości występują one w takich miejscach, gdzie nie stanowią one żadnego zagrożenia a co za tym idzie, nie trzeba podejmować specjalistycznego leczenia. Niemniej jednak, zdarzają się naczyniaki, które wymagają interwencji specjalisty, ze względu na ryzyko wystąpienia zagrażających życiu i zdrowiu pacjenta powikłań.
Naczyniaki można leczyć na kilka sposobów. Zajmiemy się 4 najbardziej popularnymi z nich.
Najbardziej inwazyjną metodą leczenia naczyniaków jest operacja chirurgiczna. Decyzja o wykonaniu zabiegu podejmowana jest w sytuacji, gdy naczyniak zlokalizowany jest na narządach wewnętrznych i powoduje ucisk wywołujący dolegliwości bólowe.
Inną metodą jest terapia laserowa. W zależności od rodzaju naczyniaka stosuje się inny laser. Jeśli naczyniak ma charakter głębokiego naczyniaka krwionośnego wówczas zastosowanie znajdzie laser Nd:YAG. Jeśli zmiana jest powierzchowna stosuje się laser emitujący impulsy światła o długości fali 585nm i częstotliwości 0,45ms (FPDL)
W leczeniu naczyniaków stosuje się także kortykosteroidy, które wykazują wysoką skuteczność szczególnie w fazie wzrostu naczyniaka, sprawiając znaczące ograniczenie jego rozwoju. Kuracja jednak jest długotrwała i może wymagać powtórzenia.
Pomimo braku badań jednoznacznie potwierdzających skuteczność stosowania środków farmakologicznych, można spotkać się z leczeniem naczyniaków za pomocą takich preparatów jak tymolol lub propranolol. Nie powodują one niebezpiecznych efektów ubocznych, a część lekarzy twierdzi, że obkurczają one naczynia krwionośne powodując zmniejszanie się zmian chorobowych.
Bibliografia
