Zatrucie ciążowe - przyczyny, objawy, leczenie, profilaktyka
Zatrucie ciążowe jest zespołem charakterystycznych objawów chorobowych, dotykających kobiety w ciąży. Na gestozę szczególnie narażone są kobiety, które po raz pierwszy zachodzą w ciążę zarówno młode mamy, jak również te po 35. roku życia; panie, które spodziewają się ciąży mnogiej; a także te, które są obarczone przewlekłymi chorobami, jak: cukrzyca, choroba nerek, nadwaga, nadciśnienie tętnicze, schorzenia wątroby, czy układu krążenia. Zatrucie ciążowe dotyka również kobiety niedożywione zarówno te, które walczyły z anoreksją, jak również te, zmagające się z otyłością. Gestozę możną podzielić na wczesną i późną. Wczesna pojawia się już w pierwszym trymestrze ciąży. Najczęściej jest wynikiem zmian hormonalnych, które zachodzą w organizmie podczas ciąży. Charakteryzuje się rannymi nudnościami oraz wymiotami, które niekiedy mogą trwać również cały dzień. Zazwyczaj przechodzi ona samoistnie i nie wymaga ingerencji lekarza. Jednakże nie należy jej lekceważyć, gdyż może prowadzić do odwodnienia. Wtedy może zajść konieczność uzupełnienia płynów wraz z cennymi elektrolitami, bogatymi w sód i potas. Groźniejszą odmianą zatrucia ciążowego jest gestoza późna, która występuję w trzecim trymestrze. Składa się z dwóch etapów: stanu przedrzucawkowego i rzucawki. Jej objawów nie należy bagatelizować, ponieważ jest to jedna z najczęstszych przyczyn śmierci matki lub/i płodu. Zapada na nią od pięciu do dziesięciu procent kobiet ciężarnych.
Jakie są symptomy wystąpienia gestozy?
Przyczyny zatrucia ciążowego nie są do końca znane, jednakże przeważnie wskazuje się na: predyspozycje genetyczne (gestoza w najbliższej rodzinie); zmiany hormonalne, zachodzące w trakcie ciąży; nadciśnienie, występujące jeszcze przez ciążą lub nieprawidłowe zagnieżdżenie się łożyska, które utrudnia przepływ krwi w krążeniu maciczno-łożyskowym. Innymi oznakami pojawienia się gestozy są: nieprawidłowa i niezbilansowana dieta przyszłej mamy bądź jej zły stan psychiczny, cechujący się brakiem akceptacji ciąży.
Jak wyglądają charakterystyczne objawy zatrucia ciążowego?
Wyróżnia się trzy główne sygnały gestozy. Pierwszym z nich jest nadciśnienie tętnicze krwi, które mogło występować jeszcze przed ciążą (pierwotne) lub zostało nią podyktowane. Nadciśnienie stwierdza się w przypadku, gdy ciśnienie krwi, po dwukrotnym zmierzeniu, wyniesie 140/90mmHg lub więcej. Naturalnym skutkiem zwiększonego ciśnienia krwi jest pogorszenie się jakości pracy nerek, w związku z czym w moczu kobiety może pojawiać się białko. Zwiększona ilość białka przekraczająca 300 mg na dobę powinna być powodem do niepokoju, ponieważ może oznaczać następny stopień choroby, gdyż białkomocz jest drugim objawem gestozy. Ostatnim niepokojącym symptomem są obrzęki, spowodowane zatrzymaniem się wody w organizmie. Opuchnięte kończyny dolne w trakcie ciąży są normalnym objawem i nie powinny napędzać strachu, o ile znikają po odpoczynku lub przespanej nocy. Problem pojawia się w sytuacji, gdy obrzęk nie zmniejsza się, a dodatkowo atakuje inne partie ciała, tzw. uogólnione, a mianowicie: kończyny górne (ręce), brzuch, a także twarz, co powoduje gwałtowane i nieregularne przybieranie na wadze. Co ważne, nie wszystkie objawy muszą występować równocześnie. Zdarza się, że u kobiety uwidacznia się tylko jeden objaw, który będzie symptomem choroby.
Jak wygląda leczenie?
Nadciśnienie tętnicze krwi, białkomocz i obrzęki są pierwszym etapem gestozy późnej, czyli stanu przedrzucawkowego. Natomiast w drugim etapie choroby, nazwanym rzucawką, do początkowych objawów dochodzą: silne bóle i zawroty głowy, zaburzenia widzenia (oczopląs) i świadomości, uczucie niepokoju i złe samopoczucie, dolegliwości żołądkowe, utrata przytomności a także drgawki, które stanowią poważne niebezpieczeństwo dla zdrowia, a życia matki lub/i płodu. Brak interwencji lekarskiej może doprowadzić do: przedwczesnego porodu, niedotlenienia dziecka, odklejenia łożyska, ciężkiego obrzęku płuc u matki dziecka, niewydolności nerek, zawału serca, udaru, zespołu rozsianego wykrzepiania wewnątrznaczyniowego czy zespołu HELLP (zniszczenia erytrocytów, uszkodzenia wątroby, małopłytkowości). W przypadku wystąpienia niepokojących objawów kobieta niezwłocznie powinna zgłosić się do lekarza, gdyż im szybciej zostanie podjęte leczenie tym większa jest szansa na wyzdrowienie. Po przeprowadzeniu wywiadu ciężarna jest poddana szczegółowym badaniom diagnostycznym, ze wskazaniem leżenia. W międzyczasie podaje się jej odpowiednie leki na obniżenie ciśnienia, ustąpienie obrzęków oraz regulację gospodarki wodno-elektrolitowej. Jeśli badania wypadną dobrze, to może ona wrócić do domu, w innym przypadku podlega bezwzględnej hospitalizacji. Gdy stan pacjentki nie będzie się poprawiał, a będzie w zaawansowanej ciąży, to lekarz może podjąć decyzję o cesarskim cięciu.
Jak zapobiegać wystąpieniu gestozy?
Przede wszystkim kobieta na bieżąco powinna monitorować swój stan zdrowia i przeprowadzać badania kontrolne, w tym szczególnie badania moczu oraz krwi. Dodatkowo powinna regularnie mierzyć ciśnienie krwi, a także kontrolować własną masę ciała. Bardzo ważna jest również dieta ciężarnej. Powinna być bogata w białko i witaminy, stąd zaleca się spożywanie: owoców i warzyw, nabiału, sera czy jogurtów. W tym okresie kobieta bezwzględnie powinna ograniczyć spożycie soli oraz tłuszczu. Warto zadbać również o lekką aktywność fizyczną i przebywanie na świeżym powietrzu. Trzeba również unikać stresu i poświęcić więcej czasu na odpoczynek.
